Meer huizen nodig in Gelderland: we gaan ze splitsen en de hoogte in

In het provinciehuis in Arnhem kwamen vorige week gemeenten, corporaties en bouwers bijeen om te praten over de gigantische klus die Gelderland te wachten staat: 104.000 extra woningen in Gelderland in 2030.

Woningcorporatie Woonstede in Ede bezit 12.000 woningen in de gemeenten Ede en Scherpenzeel. Ze moet tot 2030 2.000 woningen en tot 2040 6.000 woningen uit de grond stampen, vertelt teamleider Hans Peter van Leeuwen. Een probleem is de beschikbare ruimte: die is er amper. Van Leeuwen: "In Ede moeten we kijken hoe we de ruimte zo goed mogelijk kunnen benutten."

Verantwoordelijk gedeputeerde Dirk Vreugdenhil (ChristenUnie) is optimistisch en hoopvol. Hij heeft ook ideeën. "Denk aan een flat van vier etages waar een extra etage bovenop komt. Vaak met houtbouw en dus ook heel duurzaam. Het is een stuk goedkoper en kost ook minder ruimte."

Extra woonlagen op gebouwen heet optoppen. Dat lijkt vrij simpel, maar er zijn beren op de weg. Van Leeuwen van Woonstede: "Je zit met stikstof, extra woningen leiden tot meer parkeerdruk, je moet in gesprek met buurtbewoners en alle nieuwbouw moet worden aangesloten op het elektriciteitsnet."

Netbeheerders waarschuwen al enige tijd dat deze nutsvoorziening onder druk staat. Tot 2026 zit het wel snor, maar daarna worden nieuwe aansluitingen lastig, zegt een woordvoerder van Alliander tegen Omroep Gelderland. Vorig najaar kwam Alliander met een winstwaarschuwing: "Het steeds hogere tempo waarin er extra transportcapaciteit wordt gevraagd overstijgt de snelheid waarmee netbeheerders het elektriciteitsnet kunnen uitbreiden. (...) Zonder (...) ingrijpende maatregelen vertraagt de woningbouw, de economische groei en de verduurzaming van Nederland."

Ervaring met optoppen in de regio is er weinig. Bouwconcern Van Wijnen doet het al wel, maar nog niet in Gelderland, zegt directeur Fabian Bovenlander van de vestiging in Arnhem. Complexen uit de jaren zeventig en tachtig met platte daken lenen zich voor extra woonlagen, zegt hij, doelend op galerijflats en portiekflats uit die tijd. "Maar woningen die ouder zijn, zijn niet geschikt. De bouwvoorschriften waren heel anders. Maar er blijven plekken genoeg over waar het wel kan."

Ook hoogleraar woningmarkt aan de TU in Delft Peter Boelhouwer wijst op de beperkingen. "De eigendomsstructuur is lastig, als je een VVE hebt met allemaal particulier bezit wordt het moeilijker", zegt Boelhouwer op BNR. "Daarom zie je dat vaak corporatiewoningen worden ingezet. Het zijn ook vaak wijken waar de leefbaarheid onder druk staat."

Iedereen kent wel iemand die al heel lang op zoek is naar een betaalbare woning, gaat Bovenlander verder. "Met name jongeren. Een hele generatie heeft het nakijken. Het moet anders en gelukkig kan het ook anders. Maar het klinkt simpeler dan het is, het is niet een extra badkamertje hier en een muurtje daar."

104.000 extra woningen in Gelderland noemt de directeur van Van Wijnen in Arnhem 'een heftige opdracht'. "Optoppen is zeker een van de oplossingen. Maar we zullen allemaal water bij de wijn moeten doen. Als iedereen aan zichzelf blijft denken, dan verandert er niks. En het is niet zo dat de skyline van een stad ingrijpend verandert. We gaan de lucht in, maar niet sky high."

In Ede kijkt Van Leeuwen van corporatie Woonstede verder dan flats. "We denken ook aan het transformeren van lege kantoren, scholen en kazernegebouwen." Over geschikte locaties wil hij het in dit stadium nog niet hebben. "Je hebt met buurtbewoners te maken. Die vinden er ook wat van."

In deze gemeente is het optoppen van een woning slechts een van de oplossingen voor het uitbreiden van de woningvoorraad. Een boerenerf in Lunteren wordt een woonerf met, naast de onderkomens van twee stoppende agrariërs, twaalf woningen. Dit wordt erfdelen genoemd.

Gedeputeerde Vreugdenhil is zich bewust van de beren op de weg, richting die 104.000 extra woningen in Gelderland. "Daarom willen we nu creatief worden, met woningen boven op bestaande woningen, maar ook splitsing: woningen doormidden zagen. Dat proberen we uit alle macht, want mensen hebben woningen nodig."