Oud-clubgenoten zien zweefvliegster jaar geleden neerstorten: 'Heel verdrietig'

Bij de laatste crash komt een jaar geleden vliegster Hanneke (57) uit Alkmaar om het leven. Vlak voor de landing op vliegveld Terlet komt ze met haar 'kist' in de problemen. "Ze maakte een laatste bocht richting het landingsveld, maar doordat er iets mis was met het zweefvliegtuig kon ze de kist niet meer recht leggen", zegt havenmeester Robin van Maarschalkerweerd. Het toestel vliegt met hoge snelheid in een rij bomen. "Er was weinig meer van over."

Binnen de zweefvliegsport - veel mensen kennen elkaar - komt het dodelijke ongeluk hard aan. Onder meer bij Eddy, lid van Gliding Adventures Europe (GAE). "Ik zie het nog zo gebeuren", zegt hij, terugdenkend aan 30 april 2023. "Het leek een heel normale vlucht, er was niets bijzonders aan te zien." Toch ziet hij op zo'n 100 meter afstand ineens het vliegtuig van zijn oude clubgenoot neerstorten.

"Het had niet hoeven gebeuren", denkt hij, nu hij de conclusies van het onderzoeksrapport kent. Daarin wordt gesproken over een mogelijke montagefout. Hanneke vloog op de bewuste dag in het vliegtuig van haar vader. Aan NH Nieuws vertelde hij hoe hij het drama voor zijn eigen ogen zag gebeuren. Zweefvlieger Jan-Willem Jansen, die Hanneke ook kende van de vereniging, las het rapport ook: "We doen altijd onze checks, maar je bent dan wel weer bij de les als je dit leest."

In eerste instantie tasten zweefvliegers en omstanders in het duister over wat er met de Alkmaarse, die al honderden vluchten maakte, gebeurde. "Je vraagt je onmiddellijk af: hoe komt dit? Heeft ze iets gehad? Een hartaanval? Of is er iets mis met het vliegtuig?", zegt de havenmeester. De luchtvaartpolitie en de Onderzoeksraad voor de Veiligheid startten, zoals gebruikelijk, een onderzoek.

Het rapport komt begin dit jaar uit. Het meest waarschijnlijke scenario is dat de Alkmaarse de controle over het toestel is verloren door een montagefout in de rechtervleugel en een slecht of niet uitgevoerde inspectie voordat ze de lucht in ging. "Eén van de roeren zou niet goed zijn aangesloten. Dan wordt het vliegtuig feitelijk onbestuurbaar in die laatste bocht", legt de havenmeester uit.

Volgens Van Maarschalkerweerd lezen de meeste zweefvliegers zo'n onderzoeksrapport. "We proberen daar lessen uit te trekken." De aanbeveling van de Onderzoeksraad om na het monteren van een vliegtuig altijd een andere zweefvlieger een check te laten doen, gebeurt volgens hem al bij veel clubs.

"Het is al gebruikelijk dat als je een vliegtuig monteert, iemand anders kijkt of dat goed is gebeurd." In het geval van het ongeluk vorig jaar, is niet te achterhalen of iemand anders het toestel van de Alkmaarse heeft gecontroleerd. Maar de zweefvlieger is altijd zelf verantwoordelijk, benadrukt de havenmeester.

"Natuurlijk wil ik graag dat het goed gaat, maar ik ben geen politieagent en ik kan de mensen niet verplichten om dat te doen", antwoord hij op de vraag of er maatregelen zijn genomen op het vliegveld op basis van het onderzoeksrapport.

Hoewel er sprake was van verslagenheid onder de zweefvliegers, bleven de vliegtuigen niet lang aan de grond. "De meesten gaan het liefst dezelfde dag weer vliegen, om de drempelvrees weg te halen. Ervaren vliegers hebben daar minder last van, maar vliegers die net zijn begonnen grijpt dit natuurlijk erg aan."

De havenmeester noemt zweefvliegen een veilige sport, toch gaat het nog wel eens fout. "Tja, dan moet je thuis in de stoel blijven zitten." Zweefvlieger Jan-Willem Jansen hield zijn vliegtuig na het ongeluk een week aan de grond. "Mensen schrikken ervan en zijn verdrietig, maar het merendeel gaat toch weer door."