Tot op de dag van vandaag wordt er gezocht naar de nazischat van Ommeren

In Streekmuseum Baron van Brakell ligt een kopie van een hele bijzondere schatkaart, het origineel ligt in het Nationaal Archief in Den Haag. Toen dat archief in januari 2023 deze kaart uit de Tweede Wereldoorlog publiceerde, werd Ommeren uit het niets wereldnieuws. Op de kaart staat namelijk een grote rode X getekend in het Betuwse dorpje. Daar zou een nazischat begraven liggen: kisten vol gouden horloges, briljanten en juwelen. Kostbaarheden die Duitse soldaten hadden geroofd uit de kluizen van Arnhemse banken.

Bij die roof werden destijds ook schilderijen gestolen. Eén daarvan werd in 2015 ontdekt in de ambtswoning van de burgemeester van Londen. Het werd teruggegeven aan de rechtmatige eigenaren en in 2018 bracht het op een veiling bij Sotheby's maar liefst 2,2 miljoen euro op.

De rest van de buit zou volgens de Duitse parachutist Helmut Sonder zijn begraven in Ommeren. Sonder kwam daar aan het eind van de oorlog terecht, op de vlucht voor de oprukkende Engelse en Canadese bevrijders. Hij beweerde dat hij had gezien hoe andere Duitse militairen kistjes begroeven.

Kranten uit de hele wereld schreven erover. Van heinde en verre kwamen gelukzoekers met metaaldetectors naar de Betuwe. Ze zochten zelfs op privéterrein en groeven kuilen van wel anderhalve meter diep. De politie deelde waarschuwingen uit en de gemeente stak snel een stokje voor het zoeken op eigen houtje.

Maar in mei gaf de gemeente Buren éénmalig een vergunning aan de Historische Kring Kesteren en omstreken voor graafwerk op twee plekken, die waren aangewezen door een historicus. De nazischat werd niet gevonden. Wel kwam er iets anders uit de Tweede Wereldoorlog uit de grond: een kogel. Daar moest Ommeren het mee doen.

Of de nazischat ooit nog gevonden wordt, blijft de vraag. De kans bestaat natuurlijk dat de schat allang is opgegraven, misschien door een oplettende buurtbewoner of een teruggekeerde Duitse soldaat. Of misschien hebben medewerkers van de opsporingsdiensten de schat vlak na de Tweede Wereldoorlog stiekem opgegraven, zonder het te melden. Het kan natuurlijk ook nog dat de ooggetuige heeft gelogen en dat de schat nooit in Ommeren is begraven. We zullen het waarschijnlijk nooit weten, maar een mooi verhaal blijft het wel.